وضعیت حقوق بشری زنان افغانستان در حاکمیت طالبان
در دوران حاکمیت طالبان پس از تصرف مجدد قدرت در اوت ۲۰۲۱، حقوق بشری زنان در افغانستان به شدت محدود و نقض شده است. سیاست های طالبان حقوق و آزادی های زنان را در زمینه های مختلف به شدت تحت تاثیر قرار داده اند. موارد برجسته ای از وضعیت حقوق بشری زنان در این دوران عبارتند از:
-
محرومیت از تحصیل: یکی از نخستین اقدامات طالبان پس از بازگشت به قدرت، ممنوعیت آموزش برای دختران بالای مقطع ابتدایی بود. مدارس متوسطه و دانشگاه ها برای دختران بسته شده است و بسیاری از آنها از دسترسی به آموزش محروم شده‌اند.
-
محدودیت در اشتغال: طالبان زنان را از بسیاری از مشاغل دولتی و خصوصی کنار گذاشته اند. زنان تنها در برخی مشاغل مانند پرستاری و تدریس در مدارس دخترانه اجازه کار دارند. این محدودیت ها موجب شده تا زنان از بازار کار به حاشیه رانده شوند.
-
محدودیت های رفت و آمد: طالبان قوانینی را وضع کرده‌اند که زنان بدون همراهی یک محرم مرد (مانند پدر، برادر یا همسر) اجازه ندارند به سفر بروند یا به طور آزادانه در محیط‌های عمومی حرکت کنند. این موضوع به شدت آزادی رفت و آمد زنان را محدود کرده است.
-
پوشش اجباری: زنان تحت حکومت طالبان موظف به رعایت حجاب کامل، از جمله پوشیدن برقع یا پوشش هایی هستند که تمام بدن آنها را میپوشاند. این قوانین پوششی به شدت اجرا می‌شوند و تخطی از آنها ممکن است با مجازات هایی همراه باشد.
-
محدودیت های اجتماعی و سیاسی: زنان از مشارکت در سیاست و فعالیت های عمومی به طور کامل محروم شده‌اند. حضور زنان در فضاهای عمومی، از جمله در رسانه‌ها، به شدت کاهش یافته است و بسیاری از زنانی که پیشتر در این زمینه‌ها فعال بودند، یا از کار برکنار شده یا مجبور به ترک کشور شده‌اند.
-
خشونت و سرکوب: طالبان به طور سیستماتیک زنان را از تظاهرات و اعتراضات سرکوب میکنند. زنانی که به وضعیت موجود اعتراض کرده‌اند، با تهدید، دستگیری، و حتی خشونت فیزیکی مواجه شده‌اند.
این محدودیت ها باعث ایجاد نگرانی گسترده در میان نهادهای حقوق بشری داخلی و بین‌المللی شده و نشان دهنده نقض جدی حقوق بشر، به ویژه حقوق زنان، در افغانستان است.
حقوق زنان و برابری جنسیتی
حقوق زنان و برابری جنسیتی به مفهوم تضمین حقوق برابر و فرصت های مساوی برای زنان و مردان در همه جنبه های زندگی، شامل حقوق سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، و فرهنگی است. این مفاهیم در قلب بسیاری از تلاش های جهانی برای بهبود وضعیت حقوق بشر و توسعه پایدار قرار دارند. برخی از جنبه های مهم حقوق زنان و برابری جنسیتی شامل موارد زیر است:
-
حق تحصیل
آموزش یکی از اساسی ترین حقوق بشری است و در بسیاری از کشور ها، نابرابری جنسیتی در این حوزه همچنان پابرجاست. در برخی مناطق، دختران از دسترسی به آموزش با کیفیت محروم هستند و این امر مانعی برای دستیابی به فرصت‌های بهتر در آینده است. مبارزه برای برابری جنسیتی در این زمینه بر ایجاد فرصت های آموزشی برابر برای دختران و پسران تمرکز دارد. -
حق کار و اشتغال
زنان در بسیاری از نقاط جهان با تبعیض های ساختاری در محل کار مواجه اند، از جمله دستمزدهای پایین تر نسبت به مردان برای کار مشابه، فرصت های کمتر برای ارتقاء شغلی، و فقدان قوانین حمایتی مانند مرخصی زایمان. برابری جنسیتی در محل کار به معنای تضمین دستمزد برابر، شرایط کاری منصفانه و فرصت‌های برابر برای پیشرفت شغلی است. -
مشارکت سیاسی
زنان در بسیاری از کشورها همچنان در عرصه سیاست و تصمیم گیری‌های کلان به حاشیه رانده می‌شوند. برابری جنسیتی در حوزه سیاسی به معنای مشارکت برابر زنان در تصمیم گیری‌های سیاسی، دولتی و عمومی است. افزایش تعداد زنان در پارلمان ها و نهادهای سیاسی از گام‌های مهم در جهت دستیابی به این هدف است. -
حقوق باروری و سلامت
زنان باید از حق تصمیم گیری در مورد بدن خود و دسترسی به خدمات بهداشتی با کیفیت، شامل مراقبت های باروری و جنسی، برخوردار باشند. این شامل حق دسترسی به وسایل پیشگیری از بارداری، آموزش جنسی، و حق انتخاب در مورد بارداری و فرزندآوری است. -
مبارزه با خشونت علیه زنان
خشونت علیه زنان یکی از گسترده‌ترین نقض های حقوق بشر در سراسر جهان است. این خشونت ها میتوانند فیزیکی، جنسی، روانی یا اقتصادی باشند. تلاش برای برابری جنسیتی به معنای مبارزه با این خشونت‌ها، ایجاد قوانین حمایتی، و ارائه خدمات حمایتی به قربانیان است. -
**نقش های جنسیتی و **
یکی از موانع اصلی برابری جنسیتی، نقش ها و جنسیتی است که زنان و مردان را در قالب‌های مشخصی محدود میکنند. برابری جنسیتی مستلزم تغییر در نگرش ها و ارزش های اجتماعی است که این را تداوم می‌بخشند. -
توسعه پایدار
برابری جنسیتی یکی از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (هدف شماره 5) است. بدون دستیابی به برابری جنسیتی، توسعه پایدار در جوامع مختلف امکان‌پذیر نیست. توانمند سازی زنان و فراهم کردن فرصت های برابر برای آنها، به رشد اقتصادی، بهبود شرایط اجتماعی و توسعه جوامع کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
حقوق زنان و برابری جنسیتی نه تنها از منظر عدالت اجتماعی بلکه به‌عنوان یک ضرورت برای رشد و توسعه جوامع مطرح است. تحقق این حقوق نیازمند تغییرات قانونی، اجتماعی و فرهنگی است تا همه افراد، فارغ از جنسیت، بتوانند به فرصت‌ها و امکانات برابر دسترسی داشته باشند.